[ ش َرْ ] (اِ) دروغ . ◄ بهتان . ◄ گفتار بیهوده و بی معنی و باطل . (ناظم الاطباء).

[ رُل ْ لاه ] (اِخ ) هروی (مولانا...)، متخلص به نور. از شاعران قرن دهم هجری است . به روایت مؤلف صبح گلشن «ظرافت و مزاح بر مزاج غالب داشته و...و به شیمه ٔ خوش طبعی نقد جان عزیز باخت ». او راست :نقد جا ...

(اِ) کیسه یا جوال . ◄ نوک ناخن . (ناظم الاطباء) (اشتینگاس ).

[ د ] (ص مرکب ) سیاه دل . (آنندراج ). تباه و خراب و تیره ضمیر و سیه دل . (ناظم الاطباء) : تاریک دلم تو روشنایی آزرده تنم تو مومیایی .نظامی .

[ ت ِ ن َ / ن ِ د ] (ص مرکب ) بمعنی تشنه جگر است که کنایه از اشتیاق باشد. (برهان ). تشنه جگر. (مجموعه ٔ مترادفات ) (ناظم الاطباء) : خاقانیا نه تشنه دلانند زیر خاک کاریز دیده بی نم خونین چه مانده ای .خ ...

(اِخ ) نام رودی که قسمتی از آن در طرف جنوب دشت بیشین که دشتی وسیع در زابلستان است میگذرد و این قسمت از رود مذکور نام همان دشت دارد و در بلوچستان به دریاچه ٔ (باطلاق ) آب ایستاد میریزد. (یشتها ج 1 ص 20 ...

[ د د زَ دَ ] (مص مرکب ) در اصطلاح عامیانه، سریعشدن ضربان قلب از دویدن و جز آن . طپیدن دل، چنانکه دل کسی که بسیار دویده است . اضطراب در دل . طپش در دل پدید آمدن . طپشی در دل پدید آمدن، و بیشتر از تند ...

باختن (د. تَ) (مص ل .) شیفته شدن ، عاشق شدن

[ ] (سریانی، اِ) به سریانی تاج البحر است و گفته اند لغت یونانی است . (فهرست مخزن الادویه ). ◄ نام شمسا قازاج احمر است . (فهرست مخزن الادویه ).

[ د د ] (اِ مرکب ) ناله ٔ دردناکی که به منزله ٔ آه کشند. (برهان ). ناله ٔ دردناک و آه . (ناظم الاطباء). ◄ هسته ٔ میوجات مانند هلو و زردآلو. (ناظم الاطباء).

[ ع َ ] (از ع، اِ) عشوراء. (از ناظم الاطباء). رجوع به عشوراء شود : به وقت طلوع صبح پنجشنبه روز عشورا بر دواتدار و ابن کنز زدند. (رشیدی ).

[ د رَ / رِ ] (اِ مرکب ) اضطراب . تشویش .

(هزوارش، اِ) به لغت زند و پازند گاو را گویند که به عربی بقر خوانند. (برهان ) (آنندراج ). به لغت زند و پازند گاو نر و گاو ماده .(ناظم الاطباء). هزوارش ثورا یا ثوره، پهلوی گاو . (حاشیه ٔ برهان چ معین ). ...

[ ش َ ] (اِ) چرب زبانی و چاپلوسی . (فرهنگ فارسی معین ) (حاشیه ٔ دیوان ناصرخسرو). این کلمه نه فارسی است نه عربی و نمیدانم این معنی را در حاشیه از کجا به آن داده اند. (یادداشت مؤلف ) : چون کودکان بخیره ...

[ د د ک َ دَ ] (مص مرکب ) مردد ماندن . تردید. دودلی . مردد بودن . دودل بودن . (یادداشت مرحوم دهخدا). تردید داشتن . دودلی و بی تصمیمی . مردد بودن در اقدام به کاری یا دست بازداشتن از آن . (فرهنگ لغات عا ...

(شُ عَ) [ ع - فا. ] (ص . اِ.) جِ شاعر؛ گویندگان ، چامه سرایان